Systematyka storczykowatych

Systematyka storczykowatych w encyklopedii

Systematyka storczykowatych – systematyka rodziny bylin w rzędzie szparagowców (Asparagales Bromhead).

Spis treści

• 1 Pozycja storczykowatych według różnych systemów
• 2 Podział rodziny według Angiosperm Phylogeny Website
  • 2.1 Podrodzina Apostasioideae Horan.
  • 2.2 Podrodzina waniliowe (Vanilloideae Szlach.)
  • 2.3 Podrodzina obuwikowe (Cypripedioideae Garay)
  • 2.4 Podrodzina epidendronowe (Epidendroideae Lindl.)
  • 2.5 Podrodzina storczykowe (Orchidoideae Lindl.)
• 3 Uwagi
• 4 Przypisy

Pozycja storczykowatych według różnych systemów | edytuj kod

Klad bazalny (najstarsza linia rozwojowa) w rzędzie szparagowców (Asparagales Bromhead) w obrębie jednoliściennych^[1].

Pozycja filogenetyczna rodziny w obrębie rzędu szparagowców:

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd storczykowce (Orchidales Raf), podrząd Orchidineae Rchb., rodzina storczykowate (Orchidaceae Juss.)^[2].

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), klasa jednoliścienne (Liliopsida Scop. 1760), podklasa Liliidae, rząd storczykowce.

Podział rodziny według Angiosperm Phylogeny Website | edytuj kod

Rodzina storczykowatych podzielona jest na 5 podrodzin^[1]:

Podrodzina Apostasioideae Horan. | edytuj kod

Należą tu tylko dwa rodzaje^[3][4][5]:

• Apostasia Blume
• Neuwiedia Blume

Razem obejmują one 16–17 gatunków występujących głównie w Azji Południowo-Wschodniej.

Podrodzina waniliowe (Vanilloideae Szlach.) | edytuj kod

Obejmuje 180 gatunków skupionych w 15 rodzajach, występujących na wszystkich kontynentach w strefie tropikalnej oraz w strefie umiarkowanej we wschodniej części Ameryki Północnej oraz Azji. Najbardziej zróżnicowane rodzaje to wanilia (Vanilla) – 100 gatunków oraz Epistephium – 12 gatunków. Najważniejszym gatunkiem użytkowym jest wanilia płaskolistna (V. planifolia), której owoce są używane jako przyprawa (tzw. laski wanilii).

Wykaz rodzajów podrodziny^[3][4][5]:

• Cleistes Rich. ex Lindl.
• Cleistesiopsis Pansarin & F.Barros
• Duckeella Porto & Brade
• Isotria Raf.
• Pogonia Juss.
• Pogoniopsis Rchb. f.

Podrodzina obuwikowe (Cypripedioideae Garay) | edytuj kod

Należy tu 130 gatunków skupionych w 5 rodzajach występujących w strefie umiarkowanej półkuli północnej oraz w tropikach Azji południowo-wschodniej i Ameryki Południowej. W Europie środkowej jedynym przedstawicielem jest obuwik pospolity (Cypripedium calceolus).

Wykaz rodzajów podrodziny^[3][4][5]:

• Cypripedium L. – obuwik
• Mexipedium V. A. Albert & M. W. Chase
• Paphiopedilum Pfitzer – pafiopedilum
• Phragmipedium Rolfe – fragmipedium
• Selenipedium Rchb. f.

Podrodzina epidendronowe (Epidendroideae Lindl.) | edytuj kod

Grupa składająca się z około 650 rodzajów liczących około 18 tysięcy gatunków występujących na wszystkich kontynentach. Zaliczane tu rośliny są często epifityczne, nierzadko myko-heterotroficzne. Przedstawicielami w polskiej florze są: buławnik (Cephalanthera), kruszczyk (Epipactis), gnieźnik (Neottia), storzan (Epipogium), żłobik (Corallorhiza), lipiennik (Liparis), wyblin (Malaxis), listera (Listera), gołek (Leucorchis). Do tej podrodziny należy też szereg rodzajów storczyków często uprawianych, takich jak: falenopsis (Phalaenopsis), katleja (Cattleya), dendrobium (Dendrobium), cymbidium (Cymbidium), zygopetalum (Zygopetalum).

Wykaz rodzajów podrodziny^[3][4][5]:

• Anthogonium Wall. ex Lindl.
• Arethusa L.
• Arundina Blume
• Calopogon R. Br.
• Eleorchis F. Maek.

• Catasetum Rich. ex Kunth
• Clowesia Lindl.
• Cycnoches Lindl.
• Dressleria Dodson
• Galeandra Lindl.
• Grobya Lindl.
• Mormodes Lindl.

• Coeliopsis Rchb. f.
• Lycomormium Rchb. f.
• Peristeria Hook.

• Bromheadia Lindl.
• Cyrtopodium R. Br.

• Eriopsis Lindl.

• Vargasiella C. Schweinf.

• Codonosiphon Schltr.
• Grastidium Blume^[q]
• Saccoglossum Schltr.^[r]

• Nageliella L. O. Williams
• Parapteroceras Aver.
• Schomburgkia Lindl.
• Sophronitis Lindl.

• Basiphyllaea Schltr.
• Bletia Ruiz & Pav.
• Hexalectris Raf.

• Chysis Lindl.

• Helleriella A. D. Hawkes
• Isochilus R. Br.
• Ponera Lindl.

• Auxopus Schltr.
• Didymoplexiella Garay
• Didymoplexiopsis Seidenf.
• Didymoplexis Griff.
• Gastrodia R. Br.
• Uleiorchis Hoehne

• Aphyllorchis Blume
• Cephalanthera Rich. – buławnik
• × Cephalopactis Asch. & Graebn.
• × Cephalorchis F.M.Vázquez
• Epipactis Zinn – kruszczyk
• Limodorum Boehm.
• Neottia Guett. – gnieźnik
• Palmorchis Barb. Rodr.
• Thaia Seidenf.

• Epipogium J. G. Gmel. ex Borkh. – storzan
• Silvorchis J.J. Sm.
• Stereosandra Blume

• Nervilia Comm. ex Gaudich.

• Octarrhena Thwaites
• Phreatia Lindl.
• Ridleyella Schltr.
• Thelasis Blume

• Elleanthus C. Presl
• Sertifera Lindl. & Rchb. f.
• Sobralia Ruiz & Pav.

• Diceratostele Summerh.
• Monophyllorchis Schltr.
• Psilochilus Barb. Rodr.
• Triphora Nutt.

• Corymborkis Thouars
• Kalimantanorchis Tsukaya, M.Nakaj. & H.Okada
• Tropidia Lindl.

• Adrorhizon Hook. f.

• Agrostophyllum Blume
• Earina Lindl.

• Hederorkis Thouars
• Polystachya Hook.

• Xerorchis Schltr.

Podrodzina storczykowe (Orchidoideae Lindl.) | edytuj kod

Grupa składająca się z 208 rodzajów liczących około 3755 gatunków, występujących na wszystkich kontynentach z wyjątkiem obszarów okołobiegunowych i pustyń. Zaliczane tu rośliny są sympodialne, bardzo rzadko myko-heterotroficzne, częste są bulwy na korzeniach lub łodydze. Przedstawicielami w polskiej florze są: tajęża (Goodyera), kręczynka (Spiranthes), koślaczek (Anacamptis), kukułka (Dactylorhiza), gółka (Gymnadenia), miodokwiat (Herminium), kukuczka (Neottianthe), dwulistnik (Ophrys), storczyk (Orchis), podkolan (Platanthera), storczyca (Traunsteinera), potrostek (Chamorchis), ozorka (Coeloglossum).

Wykaz rodzajów podrodziny^[3][4][5]:

• Frigidorchis Z.J.Liu & S.C.Chen

• Bipinnula Comm. ex Juss.
• Chloraea Lindl.
• Gavilea Poepp.
• Geoblasta Barb. Rodr.

• Codonorchis Lindl.

• Exalaria Garay & G. A. Romero

• Galeottiella Schltr.

• Manniella Rchb. f.

• Pterostylis R. Br.

• Brownleea Harv. ex Lindl.

• Ceratandra Eckl. ex F. A. Bauer
• Corycium Sw.
• Disperis Sw.
• Evotella H. Kurzweil & H. P. Linder
• Pterygodium Sw.

• Disa P.J. Bergius

• Huttonaea Harv.

• Pachites Lindl.
• Satyrium Sw.

• Paracaleana Blaxell

• Acianthus R. Br.
• Corybas Salisb.
• Cyrtostylis R. Br.^[aj]
• Stigmatodactylus Maxim. ex Makino
• Townsonia Cheeseman

• Coilochilus Schltr.
• Cryptostylis R. Br.

• Diuris Sm.
• Orthoceras R. Br.

• Arthrochilus F. Muell.
• Caleana R. Br.
• Chiloglottis R. Br.
• Drakaea Lindl.
• Spiculaea Lindl.

• Burnettia Lindl.
• Leporella A. S. George
• Lyperanthus R. Br.
• Megastylis (Schltr.) Schltr.
• Pyrorchis D. L. Jones & M. A. Clem.
• Rimacola Rupp
• Waireia D. L. Jones et al.

• Genoplesium R. Br.
• Microtis R. Br.
• Prasophyllum R. Br.

• Rhizanthella R. S. Rogers

• Calochilus R. Br.
• Epiblema R. Br.
• Thelymitra J.R. Forst. & G. Forst.

Uwagi | edytuj kod

1. ↑ W zależności od ujęcia Dryadorchis i Thrixspermum łączone są w jeden rodzaj.
2. ↑ W zależności od ujęcia Pilophyllum i Chrysoglossum łączone są w jeden rodzaj.
3. ↑ W zależności od ujęcia Brasiliorchis i Maxillaria łączone są w jeden rodzaj.
4. ↑ W zależności od ujęcia Camaridium i Maxillaria łączone są w jeden rodzaj.
5. ↑ W zależności od ujęcia Christensonella i Maxillaria łączone są w jeden rodzaj.
6. ↑ W zależności od ujęcia Heterotaxis i Maxillaria łączone są w jeden rodzaj.
7. ↑ W zależności od ujęcia Mapinguari i Maxillaria łączone są w jeden rodzaj.
8. ↑ W zależności od ujęcia Maxillariella i Maxillaria łączone są w jeden rodzaj.
9. ↑ W zależności od ujęcia Nitidobulbon i Maxillaria łączone są w jeden rodzaj.
10. ↑ W zależności od ujęcia Ornithidium i Maxillaria łączone są w jeden rodzaj.
11. ↑ W zależności od ujęcia Rhetinantha i Maxillaria łączone są w jeden rodzaj.
12. ↑ W zależności od ujęcia Sauvetrea i Maxillaria łączone są w jeden rodzaj.
13. ↑ W 2007 roku Ada i Brassia zostały połączone w jeden rodzaj pod tą ostatnią nazwą. Mimo to niektóre źródła nadal podają je osobno.
14. ↑ W zależności od ujęcia Tolumnia i Oncidium łączone są w jeden rodzaj.
15. ↑ Według niektórych źródeł Schlimmia.
16. ↑ Według niektórych źródeł Warscewiczella.
17. ↑ W zależności od ujęcia Grastidium i Dendrobium łączone są w jeden rodzaj.
18. ↑ W zależności od ujęcia Saccoglossum i Bulbophyllum łączone są w jeden rodzaj.
19. ↑ W zależności od ujęcia Acrochaene i Monomeria łączone są w jeden rodzaj.
20. ↑ W zależności od ujęcia Chaseella i Bulbophyllum łączone są w jeden rodzaj.
21. ↑ W zależności od ujęcia Drymoda i Bulbophyllum łączone są w jeden rodzaj.
22. ↑ W zależności od ujęcia Pedilochilus i Bulbophyllum łączone są w jeden rodzaj.
23. ↑ W zależności od ujęcia Trias i Bulbophyllum łączone są w jeden rodzaj.
24. ↑ W zależności od ujęcia Myrmecophila i Schomburgkia łączone są w jeden rodzaj.
25. ↑ W zależności od ujęcia Prosthechea i Epidendrum łączone są w jeden rodzaj.
26. ↑ W zależności od ujęcia Chilopogon i Appendicula łączone są w jeden rodzaj.
27. ↑ Według niektórych źródeł Pinelia.
28. ↑ W zależności od ujęcia Coccineorchis i Stenorrhynchos łączone są w jeden rodzaj.
29. ↑ W zależności od ujęcia Odontochilus i Anoectochilus łączone są w jeden rodzaj.
30. ↑ W zależności od ujęcia Platythelys i Erythrodes łączone są w jeden rodzaj.
31. ↑ W zależności od ujęcia Cybebus i Brachystele łączone są w jeden rodzaj.
32. ↑ W zależności od ujęcia Eltroplectris i Stenorrhynchos łączone są w jeden rodzaj.
33. ↑ W zależności od ujęcia Odontorrhynchus i Brachystele łączone są w jeden rodzaj.
34. ↑ W zależności od ujęcia Skeptrostachys i Stenorrhynchos łączone są w jeden rodzaj.
35. ↑ W zależności od ujęcia Thelyschista i Stenorrhynchos łączone są w jeden rodzaj.
36. ↑ W zależności od ujęcia Cyrtostylis i Acianthus łączone są w jeden rodzaj.
37. ↑ W zależności od ujęcia Ericksonella i Caladenia łączone są w jeden rodzaj.
38. ↑ W zależności od ujęcia Pheladenia i Caladenia łączone są w jeden rodzaj.
39. ↑ W zależności od ujęcia Hemipiliopsis i Habenaria łączone są w jeden rodzaj.
40. ↑ W zależności od ujęcia Neolindleya i Platanthera łączone są w jeden rodzaj.

Przypisy | edytuj kod

1. ↑ ^{a b} Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-06-08].
2. ↑ Crescent Bloom: Orchidaceae (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-06-09].
3. ↑ ^{a b c d e} Germplasm Resources Information Network (GRIN): GRIN Genera of Orchidaceae (ang.). United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service, Beltsville Area. [dostęp 22 października 2014].
4. ↑ ^{a b c d e} Orchidaceae (ang.). The Plant List. [dostęp 22 października 2014].
5. ↑ ^{a b c d e} Orchidaceae Juss. (ang.). W: The Orders and Families of Monocots [on-line]. e-monocot.org. [dostęp 22 października 2014].

Na podstawie artykułu: "Systematyka storczykowatych" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy