Jeżówka purpurowa

Jeżówka purpurowa w encyklopedii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Kwiatostan Rusałka pawik na kwiatostanie jeżówki purpurowej

Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea (L.) Moench.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej[2]. We florze Polski czasami (rzadko) przejściowo dziczejąca z upraw (efemerofit)[3].

Spis treści

Morfologia[4] | edytuj kod

Pokrój
Zielna bylina o wysokości 60–150 cm, rzadko do 180 cm.
Łodyga
Łodyga zielona do czerwonej. wzniesiona, nieznacznie rozgałęziona.
Korzeń
Kłącze o długości do 15 cm, rozgałęzione, czerwonawobrunatne do ciemnobrunatnego na powierzchni. Posiada liczne podstawy łodyg. W środku jest włókniste i białe. Liczne korzenie są spiralnie skręcone. Na powierzchni drobno poprzecznie pomarszczone.
Liście
Naprzemianległe, jajowate do lancetowato-jajowatych, nieregularnie ząbkowane, pomarszczone z obu stron, ciemnozielone z wyraźnymi jasnozielonymi nerwami. Blaszka liściowa jest gruba i błyszcząca.
Kwiaty
Listki okrywy dużego koszyczka są ustawione w 2 lub 3 rzędach. Pełny osadnik kwiatostanowy jest lekko wypukły. Każdy z zewnętrznych, fioletowych, języczkowatych kwiatów (4–6 cm) i wewnętrznych fioletoworóżowych kwiatów rurkowatych jest przyrośnięty do czerwonawego, zaostrzonego i sztywnego przykwiatka, który wystaje ponad kwiaty rurkowate. Kielich jest zredukowany do bardzo małego wyrostka, jedna z działek ma do 1 mm długości. U odmian ozdobnych kwiaty są także w innych kolorach.

Zastosowanie | edytuj kod

Roślina lecznicza | edytuj kod

Surowiec zielarski[4]
Ziele jeżówki purpurowej (Echinaceae purpureae herba) – wysuszone, całe lub rozdrobnione kwitnące nadziemne części rośliny oraz korzeń jeżówki purpurowej (Echinaceae purpureae radix) – wysuszone, całe lub rozdrobnione podziemne części rośliny. Oba surowce powinny zawierać odpowiednio minimum 1,0% lub 0,5% sumy kwasu kaftarowego i kwasu cykoriowego.
Działanie i zastosowanie
Tradycyjnie stosowana w leczeniu objawów przeziębienia i grypy w celu skrócenia czasu infekcji dróg oddechowych oraz złagodzenia ich przebiegu. Ekstrakty stosuje się także we wspomaganiu działania układu odpornościowego. Przeprowadzone badania pokazały iż wyciągi nie mają wpływu na przebieg ani długość trwania przeziębienia. Istnieją też badania sugerujące iż przyjęcie leku bardzo wcześnie (przed pierwszymi objawami) może skrócić przebieg przeziębienia – jednakże nie jest to potwierdzone[5]. W listopadzie 2009 opublikowano wyniki badań świadczące o przeciwwirusowym działaniu preparatów z tego gatunku w stosunku do wirusów grypy H5N1, H1N1 oraz H7N7[6].

Roślina ozdobna | edytuj kod

W wielu krajach świata, również w Polsce jest uprawiana. Doskonale nadaje się na kwiat cięty, jest też uprawiana jako roślina rabatowa w ogrodach. Odmiana 'White Swan' ma duże, białe kwiaty języczkowe, 'Robert Bloom' ciemnorózowe. Jeżówka przyciąga owady, zarówno pszczoły jak i motyle.

Uprawa | edytuj kod

Roślina w Polsce całkowicie odporna na mróz (strefy mrozoodporności 3-10)[7] oraz na szkodniki i choroby. Rośnie najlepiej w miejscach nasłonecznionych lub lekko ocienionych. Wymaga żyznych gleb, umiarkowanie wilgotnych oraz próchniczych[8]. Wskazane jest ściółkowanie. Po przekwitnięciu kwiatostany obcina się. Rozmnaża się przez podział albo przez sadzonki. Źle znosi przesadzanie. Zalecane jest podwiązywanie rośliny by nie kładła się.

Przypisy | edytuj kod

  1. ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-04-15].
  2. ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-15].
  3. ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  4. ↑ a b Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne: Farmakopea Polska X. Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276. ISBN 978-83-63724-47-4.
  5. ↑ Linde K, Barrett B, Wölkart K, Bauer R, Melchart D.: Echinacea for preventing and treating the common cold. [Cochrane Database Syst Rev. 2006] (ang.). PubMed - National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2012-07-19].
  6. ↑ StephanS. Pleschka StephanS. i inni, Anti-viral properties and mode of action of standardized Echinacea purpurea extract against highly pathogenic avian Influenza virus (H5N1, H7N7) and swine-origin H1N1 (S-OIV), „Virology Journal”, 1, 2009, DOI: 10.1186/1743-422x-6-197 [dostęp 2016-04-21]  (ang.).
  7. ↑ Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0.
  8. ↑ Jeżówka purpurowa (pol.). 2013. [dostęp 2013-06-10].

Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć medycznych i pokrewnych w Wikipedii.

Na podstawie artykułu: "Jeżówka purpurowa" pochodzącego z Wikipedii
OryginałEdytujHistoria i autorzy